Liefde

Smoorverliefd zijn ze, zoals uit de brieven en vele kattenbelletjes blijkt. Hij noemt haar ‘mijn meiske’, en zij kiest voor hem de naam ‘Janosj’ en ‘Doesjka’ voor haarzelf. De brieven bevatten toespelingen op hevige vrijpartijen, schrale lippen van de kussen, en gedachten over seks. Moeder Barendregt merkt de verliefdheid, maar vindt het nog te vroeg voor een weekendje weg.

Diet schrijft hem over haar toekomstdroom als zangeres, dat ze ook als getrouwde vrouw wil blijven werken. Daarnaast komen maatschappelijke problemen aan de orde, de oorlog, de vele doden. Over het verzet wordt met geen woord gerept, of misschien in onopvallende bewoordingen, wanneer Jan het over ‘een klusje’ of ‘een boodschap’ heeft.

Jan Kloos is een onverschrokken durfal en Diet houdt hem niet tegen. Ze zegt ook voor hem te zullen zorgen wanneer hij verminkt uit de oorlog komt. Jan Kloos is een 24 jarige bijna afgestudeerde bioloog, wanneer de 19-jarige Diet hem leert kennen. Omdat Jan in april 1943 weigert de Loyaliteitsverklaring te ondertekenen moet hij de universiteit verlaten. Hij kan in Wageningen als assistent in onderzoek terecht en krijgt vrijstelling van de gedwongen tewerkstelling in Duitsland, die andere weigeraars te wachten staat. Hij kan zich nu vrij bewegen en actief worden in het verzet, onder andere als lid van Groep Albrecht en de Binnenlandse Strijdkrachten.

Eind september 1944 is hij in Wageningen getuige van Operation Market Garden, waarvan hij Diet in een lange brief verslag doet. Die bevrijdingsoperatie mislukt en Jan keert terug naar Dordrecht. Vanaf oktober 1944 brengt hij samen met Diet geschutsposities in kaart; deze worden via radiocontact doorgegeven naar Londen.

Een verloving wordt spoedig bezegeld met een huwelijk, op 22 november 1944. Hun geluk kan niet op: ‘Doesjka, liefste! Je hebt de gelukkigste mens van de wereld van me gemaakt.’ Maar kort daarop worden ze verraden, in de nacht van 8 december opgepakt door de Sicherheitsdienst en gevangen gezet. Jan wordt in het bijzijn van Diet ‘ontzettend geslagen’ maar noemt geen namen. Op 15 december mogen ze elkaar kort spreken, het zal de laatste ontmoeting worden. Diet wordt vrijgelaten maar Jan wordt op 30 januari door de nazi’s gefusilleerd. Pas op 7 februari beseft ze dat hij is vermoord: ze ontvangt de afscheidsbrief die hij op 20 december 1944 aan haar schrijft, met als laatste woorden: ‘Doesjka, zing en wees gelukkig, je gehele leven, dat is de laatste wens van jouw eigen Janosj.’