‘Wat duurt het lang voordat het zaterdag is’

Nadat Jan Kloos in 1943 de universiteit had verlaten, kwam hij in contact met het verzet, waarvoor hij vanwege zijn grote bewegingsvrijheid als ornitholoog van waarde kon zijn. Kort daarna kwam ook een vrouw in het leven van Jan Kloos. In het verzet leerde hij namelijk Dina – Diet – Barendregt, de jongere zus van een oude schoolvriend van Jan, beter kennen, met wie hij een romance kreeg. Vanaf juni 1944 zagen “Janosj”, die nog steeds in Wageningen woonde, en “Doesjka” uit Dordrecht elkaar minimaal wekelijks.

Wanneer ze elkaar vanwege de grote afstand tussen hun woonplaatsen moesten missen, onderhielden Jan en Diet contact via liefdesbrieven en -briefjes contact. Zo schreef Jan aan zijn geliefde kattebelletjes – “Doesjka, liefste, je hebt de gelukkigste mens van de wereld van me gemaakt! Ik hou zo geweldig veel van je!”, maar ook langere berichten, wanneer hij bijvoorbeeld zijn excuses wilde aanbieden omdat hij haar tegen haar zin had gevraagd hoe zij hun toekomst voor zich zag – “Gelukkig heb je er geen antwoord op gegeven, want dat zou ook geen waarachtig antwoord hebben kunnen zijn”.

In augustus bewees Jan zijn liefde voor Doesjka door haar een trouwring te geven. Jan kreeg op zijn beurt een portret van Diet, waarnaar hij in de Market Garden-brief ook verwijst. De liefde bloeide en de twee waren schier onafscheidelijk, zoals ook blijkt uit de aantekening van Diet bij 9 september in de zakalmanak van Jan: “eerste weekend sedert 11 juni zonder Janosj”. Op de afbeelding hiernaast is Jan Kloos in het gezelschap van zijn geliefde en haar ouders te zien.

Eind september verruilde Jan Dordrecht weer voor Wageningen om operatie Market Garden te ondersteunen met de Ordedienst. Die operatie verliep echter niet zoals gepland: bij Arnhem werd de geallieerde opmars gestuit door de Duitse troepen. Toen Wageningen begin oktober geëvacueerd werd, keerde Jan terug naar Dordrecht.

Vanaf begin oktober 1944 werkten Diet en Jan samen in het verzet. Hun werkzaamheden hadden ten doel om de locaties van Duits afweergeschut in kaart te brengen en deze posities via radiocontact door te geven aan Londen. Hun romance, die zich in augustus tot een verloving had ontwikkeld, culmineerde in november in een huwelijk: op 9 november gingen ze in ondertrouw, op 22 november trouwden ze daadwerkelijk. Het paar was echter geen lang huwelijk beschoren: begin december werd met hun arrestatie door de Sicherheitsdienst het begin van het einde van Janosj & Doesjka ingeluid.